Nowelizacja kanonów dotyczących Prałatur Apostolskich

Papież Franciszek w Liście Apostolskim wwydanym w formie Motu Proprio od 8 sierpnia 2023 roku ogłosił nowelizację kanonów 295 i 296 dotyczących Prałatury Personalnej.

Po raz pierwszy o Prałaturach Personalnych wspomina dokument Soboru Watykańskiego II Presbyterorum ordinis n. 10 na który powołuje się inny dekret Soborowy Ad Gentes w przypisie 105. Pierwszą definicję Prałatury Personalnej znajdujemy w Liście Apostolskim papieża Pawła VI Ecclesiae Sanctae (1,4). Wspomniany dokument wytyczał normy co do zastosowania niektórych dekretów Soboru Watykańskiego II. Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego umieścił kanony regulujące Prałatury Personalne w Księdze II (Lud Boży), Tytuł IV, pomiędzy Tytułem III - Święci Szafarze czyli Duchowni i Tytułem V – Stowarzyszenia Wiernych.

Mówiąc o stanie rzeczywistym prałatur personalnych w świecie, to na obecną chwilę jest tylko jedna Prałatura Personalna "Prałatura Świętego Krzyża i Dzieła Bożego"  znana jako Opus Dei. erygowana papieżem Janem Pawłem II 28 listopada 1982 roku, Konstytucją Apostolską Ut sit. Wszystkie późniejsze normy prawne dotyczące Prałatur Personalnych, de facto dotyczyły Opus Dei.

Prawodawca, we wstępie do nowelizacji kanonów 295 i 296,  przywołuje dwa dokumenty z roku 2022: 1) Konstytucję Apostolską Praedicate Evangelium, która przeniosła kompetencje nad Prałaturami Apostolskimi na Kongregacje do spraw Kleru (n. 117); 2) Motu Proprio „Ad Charismam tenendum”, którego celem było potwierdzenie przynależności Prałatury Opus Dei do autentycznie charyzmatycznego kontekstu Kościoła, poprzez określenie jej organizacji w harmonii ze świadectwem Założyciela, oraz z nauką soborowej eklezjologii dotyczącą prałatur personalnych. Odniesiono sie również do rozporządzenia kanonu  265 KPK, który mówi o obowiązku iinkrdynacji dla osób duchownych. 

Zmiany wprowadzone w kan. 295 §1 dotyczą następujących kwestii:

• Prałaturam Personalnym, podobnie jak Stowarzyszeniom Kleryckim, nadano prawo inkardynowania osób duchownych do stuktur Prałatury;
• Statuty, którymi kieruje się Prałatura, nie koniecznie muszą być nadane przez Stolicę Apostolską, lecz muszą być przez wyżej wspomnianą władze zaaprobowane;
• Na czele Prałatury stoi prałat, który będąc Moderatorem jest wyposażony we władzę Ordynariusza. (W tym miejscu został dodany wyraz Moderator. Natomiast wyraz „jako ordynariusz własny” został zmieniony wyrazem facultatibus Ordinarii praeditus).

Zmiany wprowadzone w kan. 295 § 2:

• Kanon rozpoczyna się dodanym zwrotem Utpote Moderator facultatibus Ordinarii praeditus -ponieważ Moderator jest wyposażony we władze Ordynariusza. Oznacza to, że Prałat winien troszczyć o dobro duchowne i doczesne inkardynowanych do Prałatury, podobnie jak jest to wymagane od Biskupa Ordynariusza.

Zmiany wprowadzone w kan. 296:

• Rozporządzenie kanonu rozpoczyna się słowami „Servatis can. 107 praesriptis” – z zachowaniem przepisów kan. 107. Zostało więc dodane odwołanie się do kan. 107, który mówi uzyskaniu własnego proboszcza lub ordynariusza przez zamieszkanie stałe lub czasowe.