Kanon 265 KPK
Papież Franciszek w liście apostolskim Competentias quasdam decernere, dokonał zmiany w kan. 265 KPK dotyczącego instytucji inkardynacji. Do struktur zdolnych do inkardynacji duchownych zostały dołączone publiczne stowarzyszenie kleryckie ( o których kan. 302 KPK), które otrzymały tę zdolność od Stolicy Apostolskiej. W ten sposób kanon 265 Kodeksu Prawa Kanonicznego został zharmonizowany z kanonem 257 §1 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich.
W obecnym prawodawstwie kościelnym mamy dwa rodzaje Stowarzyszeń Kleryckich. Pierwsze to Kleryckie Stowarzyszenia Apostolskie, które są formą życia konsekrowanego. Członkowie takich Stowarzyszeń składają przyrzeczenia na ręce własnych przełożonych a same Stowarzyszenia regulują się przepisami Prawa Powszechnego kann. 731-746 jak również podlegają przepisom kanonów dotyczących instytutów zakonnych (kann. 578-602, 606, 617-633, 636, 638, 639, 679-683, 693-704) oraz własnych Konstytucji. Innym rodzajem są Kleryckie Stowarzyszenia wiernych zrzeszające duchownych świeckich, które są regulowane przypisami kanonów dotyczących Stowarzyszeń Wiernych (kan. 302 KPK). Kompetentną dykasteria Stolicy Apostolskiej dla stowarzyszeń kleryckich jest Kongregacja ds. Kleru. Przy czym nie należy te stowarzyszenia mylić ze stowarzyszeniami duchownych o których mówi kan. 278 KPK i 398 KKKW. Celem stowarzyszenia kleryckiego wiernych jest wykonywanie funkcji kapłańskiej będąc członkiem stowarzyszenia. Celem natomiast stowarzyszeń duchownych jest realizacja prawa do zrzeszania się.
Instytucja inkardynacji ma długą historię, lecz zawsze była rozumiana jako służba ministerialna tych co otrzymali sakrament święceń dla określonej części Ludu Bożego w ścisłym związku z Hierarchią Kościelną. Inkardynacja harmonizuje z naturą sakramentu święceń, które ma naturę hierarchiczną i publiczną w służbie ludu bożego i zależności każdego duchownego od władzy kościelnej. Dlatego przepis kan. 265 nakazuję inkardynację osoby duchownej by w żadnym przypadku nie było księży tułaczy.
Należy jednak zauważyć, że ani Instytuty Życia Konsekrowanego ani Kleryckie Stowarzyszenia Wiernych nie są częścią hierarchicznej struktury kościoła, pomimo to ich wewnętrzna struktura posiada jurysdykcję, która nie wynika z woli członków do zrzeszania się, lecz na mocy autorytetu kościoła, który udziela im władzy rządzenia. Fondamentalną regułą instytucji inkardynacji jest to, że potrzeby duszpasterskie określonej części Ludu Bożego mają pierwszeństwo przed samą inkardynacją.
Dlatego Papież Benedykt XVI 11 stycznia 2008 roku udzielił Kongregacji ds. Kleru, na prośbę kardynała prefekta, przywileju przyznania niektórym Stowarzyszeniom Kleryckim na prawie papieskim prawo inkardynowania osób duchownych. Papież Franciszek 29 maja 2017 roku potwierdził wyżej wspomniany przywilej. Prawo inkardynowania między innymi zostało udzielone Stowarzyszeniu św. Jana Marię Vianneya (rok. 2008) i wspólnocie Emmanuel (rok. 2017). Przepis prawny kanonu 265 KPK legitymizował wyżej wspomniany przywilej Stolicy Apostolskiej w nadaniu stowarzyszeniom kleryckim prawa do inkardynacji utrzymując przywilej Kongregacji.
Kanon 604 KPK.
Wpierw niż przejść do nowego paragrafu kanonu 604 Kodeksu Prawa Kanonicznego, należy pokrótce przedstawić rys historyczny stanu dziewic jako formy życia konsekrowanego.
Stan dziewic jest jedną z najstarszych form życia konsekrowanego i znany już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. W IV wieku istniał obrzęd przyjęcia kobiet do stanu dziewic konsekrowanych, któremu przewodniczył Biskup diecezjalny. Kobiety konsekrowany zamieszkiwały we własnych domach i poświęcając się Chrystusowi służyły kościołowi lokalnemu. Z biegiem czasu pojawiły się nowy formy życia konsekrowanego i monastycznego, które zakładało życie we wspólnocie pod przewodnictwem Przełożonej. Życie monastyczne prawie całkowicie zepchnęło na margines formę życia konsekrowanego, którym był stan dziewic. Dopiero ojcowie soborowi Soboru Watykańskiego II, zapaleni ideą odnowy liturgicznej zainteresowali się również przywróceniem obrzędu przyjęcia do stanu dziewic. Stan dziewic jako forma życia konsekrowanego została przywrócona po Soborze Watykańskim II poprzez Instrukcję papieża Pawła VI Ecclesia sponse imago, i jest regulowana kanonem 604 Kodeksu Prawa Kanonicznego.
Osoby które pragną dołączyć do stanu dziewic pozostają w kontekście dotychczasowego życia, lecz składają święty zamiar naśladować Chrystusa z którym się łączą poprzez mistyczne zaślubiny, i poświęcają się służbie kościołowi lokalnemu pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego. Dla wierniejszego wykonywania swego zamiaru i służbie kościołowi dziewice mogą zrzeszać się w stowarzyszenia wiernych prywatne lub publiczne. Wyjście ze wspomnianych stowarzyszeń wiernych nie powoduję utratę ich specyficznej formy życia konsekrowanego, którym jest stan dziewic.
Dodany paragraf przyznaje prawo biskupowi diecezjalnemu erygowanie takich stowarzyszeń dziewic konsekrowanych na poziomie diecezjalnym a Konferencji Episkopatu na poziomie krajowym. Władzą kompetentną dla stowarzyszeń powszechnych i międzynarodowych pozostaje Stolica Apostolska zgodnie z kan. 312 §1, punkt 1 KPK . W ten sposób nowy przepis prawny doprecyzował sprawę kompetencji w erygowaniu stowarzyszeń dziewic konsekrowanych.
